Virtueel Museum Grimbergen

Natuur en landbouw
 


Beverbos


Het Beverbos is ongeveer 11 hectare groot. De gemeente Grimbergen is eigenaar van 4,3 hectare. Natuurpunt beheert 3,1 hectare (eigendom van de provincie). Daarnaast zijn er nog andere eigenaars van circa 2,5 hectare bospercelen. Dit is zonder het domein van het kasteel van Bever.

Voor het beheer heeft de Vzw Natuurpunt een huurovereenkomst gesloten met de gemeente Wemmel voor het beheer van het Beverbos. Het betreft een moerasgebied van ruim 11 hectare, gelegen aan de linkeroever van de Maalbeek. Het gebied werd twaalf jaar geleden door de gemeente Wemme. In maart 2003 is Natuurpunt gestart met het maaien van riet en het kappen van wilgenstruiken.

De naam Beverbos verwijst naar het gehucht Bever, dat deel uitmaakt van Grimbergen. Rondom het kasteel van Bever bevond zich vroeger een bosgebied - nu een park - waarvan de naam overging op de hele vallei tussen Wemmel en het kasteel. Over de herkomst van de naam Bever zijn er twee theorieën: ofwel zaten hier in de middeleeuwen bevers, ofwel is de naam afkomstig van “bebronna”, opborrelend water, bron. Een andere oude benaming van het gebied is de Rotterik (onvruchtbaar moerassig land). In Wemmel ligt het Beverbos naast de Ezel, ook al een veel voorkomende naam in de omgeving (Euzel, Heizel) die droge weide betekent.

Vele beekvalleien in het Brabantse heuvelland, zoals het Beverbos, ontlenen immers hun waarde aan een eeuwenlang samenspel tussen mens en natuur. Omdat het Beverbos ongeschikt is voor akkerbouw - de drassige leemgronden worden nat gehouden door bronnetjes met helder, kalkrijk water en af en toe door overstromingen van de beek - werd het vroeger steeds gebruikt als hooiland, hier en daar ook als begraasde weide of als hakhoutbos. Kleine perceeltjes hooiland, ontstaan als gevolg van verkaveling na erfenissen, werden niet bemest, waardoor er een prachtige plantengroei te vinden was : sleutelbloem, gevlekte orchis, lisdodde, gele lis, koekoeksbloem, zorgden in de lente en zomer voor een kleurenpracht. Op enkele percelen was ook wollegras te vinden, een plantje dat je nu enkel nog vindt in de Ardennen en de Kempen. Deze moerassige weiden en de elzenbroeken trokken ook heel wat insecten en vogels aan.

Sedert de tweede wereldoorlog heeft het Beverbos veel van zijn charme verloren. De beek, waar vroeger stekelbaarsjes in te vinden waren, werd een stinkende riool. Op de hooilanden werden populieren aangeplant, die er samen met sluikstorten voor zorgden dat brandnetels en distels alles overwoekerden. Een aardgasbuis werd naast de beek gelegd, er kwam een groot stort, stukken moeras werden genivelleerd en drooggelegd of bebouwd met een sportcomplex.

Toch ging niet alles verloren : nabij Villa Beverbos is er een bijzonder mooie rietkraag, waarin sprinkhaanrietzanger en bosrietzanger - voor de streek bepaald zeldzame vogels - hun gading vinden. Na het rooien van populieren schoot het elzenbroek verder op. Er groeit een interessante plantengroei met dotterbloem, bitterzoet en gele lis. Het biedt ook voedsel in overvloed aan trekvogels (sijsjes, kneus,...). De populierenbossen en weilanden zijn een ideale plaats voor spechten, zangvogels en roofvogels, zoals de zeldzame boomvalk. In de moerassige stukken leven bruine kikkers, salamanders en een massa slakken, kevers en spinnen. Het water van de bronnetjes wordt bewoond door zoetwaterkreeftjes, platwormen en waterwantsen. Op de natste plaatsen komen nog interessante planten voor : waterweegbree, egelskop, koekoeksbloem, dotterbloem, blaartrekkende boterbloem...

Het westelijke deel van Beverbos is toegankelijk via het wegje dat naast de Maalbeek loopt en dat erg in trek is bij eigenaars van honden en ruiters. Hier ligt een rietland, een nat hooiland en wat verder van de weg een overstroomd elzenbos. Voorbij de jagersweg ligt een voormalige stortplaats, die begroeid is met populieren. Het oostelijke deel is daarentegen niet toegankelijk. Er zullen jaarlijks wel een paar geleide wandelingen doorgaan. Het bestaat uit een nat weiland, populierenbossen en een heel moeilijk toegankelijk moerasgebied.

Op het grondgebied van Grimbergen zijn er nog heel wat stukken natuur die in de toekomst ook deel zouden kunnen uitmaken van het natuurreservaat. Om deze te verwerven zijn evenwel nog vele inspanningen nodig. Beverbos maakt deel uit van het groene lint tussen Relegem en Grimbergen en is voorbestemd om deel uit te maken van de Groene corridor, een initiatief van de provincie Vlaams-Brabant dat de natuurgebieden in noord-west Brabant meer kansen wil geven. Om de vele wandelaars en natuurliefhebbers verder te laten genieten van dit prachtige gebied, is beheer nodig. Stukken die overwoekerd dreigen te worden door brandnetel of wilgenopschot, worden gekapt en gemaaid. Voorts zijn er plannen om delen van de populierenbossen om te zetten in moeras en om een bijkomend pad aan te leggen zodat een lusvormige wandelpad door het gebied loopt.

Bron: Rik Devriese, Natuurpunt Wemmel