|
Folklore of volkskunde bestaat uit de legenden, gewoontes, muziek, sprookjes,
dansvormen, volksverhalen, sagen en gewoonten die traditie zijn binnen een
cultuur, volk, subcultuur of groep. Folklore verschilt vaak van gemeente tot
gemeente en dorp, net zoals de uitspraak van het streekdialect. Maar folklore
behoort tot het werelderfgoed, zoals de Steltenlopers van Merchtem en de Gilles
van Binche. En je hebt de streekgebonden behoeders van de eigen identiteit,
zoals het Cultuurcentrum De Cam in Gooik, met eigen instrumentenmuseum, een
jaarlijks volksmuziekfestival met stages en aanleren van oude instrumenten, en
het steengoede maandelijks tijdschrift Goevolk. Zonder de volkskunde te
vergeten, die door Prof. Stefaan Top ( KU Leuven) sedert de jaren zeventig nieuw
leven is ingeblazen.
En bij ons mensen als Jan Laeremans met zijn ploeg, die onder de klinkende
Vlaamse naam Nele de plaatselijke volksdansen en het vlaggenzwaaien, een zo
typisch Vlaamse kunstvorm van toen, doen heropleven. Diverse niet-kerkelijke
tradities, rituelen en bijvoorbeeld oude recepten worden vaak tot de folklore
gerekend.
Maar ook een aantal godsdienstige tradities zijn eigen aan de lokale folklore.
Denk maar aan de verering van de parochieheilige waaruit de jaarlijkse ker(k)mis,
feesten, processie of ommegang zijn ontstaan. Of een dankbetuiging, zoals de
Veurnese Boeteprocessie, die sedert 1644 rondgaat.
Het is moeilijk een precieze definitie te geven van “folklore” omdat volkskunst
niet statisch en onveranderlijk is. Folklore bevindt zich constant in een
ontwikkelingsproces. Zo kunnen oude volksliederen worden uitgevoerd in een
arrangement met moderne instrumenten, er kunnen nieuwe sprookjes ontstaan met
moderne thema's, volksmuziek kan worden beïnvloed door rock ’n roll, en
folklore-elementen kunnen doordringen in moderne kunstvormen.
Spijtig genoeg kreeg het woord “folklore” een negatieve bijklank, in een
uitdrukking als “ Dat is allemaal folklore”, waarmee cultuurbarbaren maar ook
mensen uit elitaire kringen (zonder veel achtergrond) het volkse als
voorbijgestreefd, passé en ouderwets beschouwen.
Het is overduidelijk dat folklore een belangrijk deel van de populaire cultuur
vormt die soms zeer interessant kan zijn, zeker op het vlak van muziek, dans,
taal en kunstambachten.
(SD)
|
