|
Les Cokeries du Brabant
Les Cokeries du Brabant, gelegen op het
grondgebied van Grimbergen aan de oostelijke kanaaloever, is een mooi voorbeeld
van het laatste type moderne gasfabrieken. Ook haar omvang, haar geschiedenis én
haar geografische ligging maken haar bijzonder : ze lag niet bij de
steenkoolmijn of staalindustrie, maar bij de afzetmarkt voor gas !
Cokesfabrieken getuigen van een enorme inventiviteit bij de bouw en het
fabricatieproces en ook van gevaarlijke werkomstandigheden. Uit één grondstof,
steenkool, haalt men gas, cokes en een hele reeks bijproducten, zelfs grondstof
voor verscheidene industrietakken. Cokesfabrieken vormen een centraal element,
zelfs een katalysator, in een netwerk van verschillende nijverheden en diensten:
eerst en vooral de mijnindustrie en ook de staalnijverheid, de chemische
nijverheid en de gasdistributie. In de Vilvoordse kanaalzone waren er maar
liefst drie van deze cokesfabrieken. Les Cokeries du Brabant, degene die eerst
sloot, had als enige als hoofdfunctie de productie van gas. Tijdens haar
carrière kwamen er verschillende installaties bij en begin jaren 1970 beschikte
ze over een representatief staaltje van installaties. Dit allemaal maakt het zo
interessant om
deze fabriek te bespreken.
Misschien nóg interessanter: Les Cokeries du Brabant richtte begin jaren 1930
huizen op voor haar werknemers. Zowel arbeiderswoningen als die voor de
ploegbaas en de ingenieurs zijn vertegenwoordigd. Terwijl de fabriek in 1973
gesloopt werd, bestaan al deze woningen nog.
Maar juist hier knelt het schoentje : er was een steeds groter wordende
verloedering van de wijk aan de oostzijde van het kanaal. Wat me overtuigd heeft
deze studie te schrijven.
Een paar decennia geleden was dit een levendige volkse wijk rond een grote,
dampende en indrukwekkende fabriek. Haar aanwezigheid bracht leven: mensen,
winkels, cafés en bedrijvigheid. Met haar verdwenen ook de winkels, de cafés en
het sociale leven.
Nu nog zijn er nog enkele sporen die naar het vorige leven van de wijk
verwijzen: het stratenpatroon, de Gaston Devoswijk met haar arbeiderswoningen,
de ploegbaaswoningen en ingenieurswoningen, de afgesneden Maalbeek, de typische
jaren 1930- architectuur in de wijk, en de straatnamen : Cokeriestraat en Gaston
Devoswijk.
Deze laatste wordt waarschijnlijk geen lang leven meer gegund. Paradoxaal genoeg
door de
komst van nieuwe bedrijven. Huisvesting blijkt in de nabije omgeving van deze
nieuwe
vestigingen geen belangrijke factor meer te zijn.
Luchtfoto
Cokeries du Brabant
Bron: Florence Van Driel
|
