|
Sint-Jozefsschool met bijhorend klooster
Sint-Amandsplein, 31 Strombeek-Bever
Op de hoek met de Grimbergsesteenweg. Sint-Jozefsschool met bijhorend klooster.
Vandaag werden een aantal lokalen ingenomen door de taalleergangen. Op oude
foto’s ziet men nog de slaapzaal van het pensionaat. Deze is sinds lang
verdwenen alsook de Lourdesgrot.
De school is opgericht in 1848 door toedoen van pastoor P.J. Claes. Naar
aanleiding van de wet op het basisonderwijs van 1842 vatte hij het plan op hier
een zusterschool voor meisjes op te richten. Hij kocht daarvoor een stuk grond
tegenover de kerk van het Weldadigheidsbureel en begon te bouwen in 1847; het
klooster met bijhorende school werd geopend op 19 september 1848 en werd
betrokken door enkele zusters van de geestelijke gemeenschap "Dochters van
Sint-Jozef" uit Leefdaal.
In de loop van de jaren 1850 geleidelijk vergroot tot een ommuurd complex dat
bestaat uit vier vleugels (1856-1858) rondom een binnenplaats; in 1861 werd ten
noordwesten ervan de kapel gebouwd door bouwmeester Liekens (Laken); ze werd
ingewijd op 17 juni 1863.
In de omheiningsmuur aan de Grimbergsesteenweg zou een
Onze-Lieve-Vrouwkapelletje van 1767 verwerkt zijn, vermoedelijk zijn de lege nis
en de overschilderde ruitvormige (hardstenen?) gevelsteen hier nog een getuige
van.
Het hedendaagse, beeldbepalende complex is gelegen op een ommuurd rechthoekig
perceel tussen de Grimbergsesteenweg en de Kloosterstraat.
De oorspronkelijke basisplattegrond, geregistreeerd op het kadaster in 1863,
bleef behouden en bestaat uit vier vleugels rondom een binnenplaats met ten
noordwesten de kapel;
de oorspronkelijk langer uitgebouwde oostvleugel moest in de jaren 1930 plaats
maken voor de huidige schoolvleugel waardoor de vroegere symmetrie verdween; ook
de noordvleugel werd vernieuwd.
Bijkomende schoolgebouwen uit het tweede en het derde kwart van de 20ste eeuw
ten zuidoosten. Ten noordoosten is het perceel ingenomen door een grote tuin die
reikt tot de Brouwerijstraat. Hierin ligt nog een neogotisch kapelletje van 1874
toegewijd aan de Heilige-Gerard, en enkele vervallen hoevegebouwen.
Naar verluidt zou er ook een kapel van de Heilige Familie en een Lourdesgrot
zijn, deze werden echter niet teruggevonden.
De oorspronkelijke, voorheen volledig bepleisterde vleugels van anderhalve tot
twee bouwlagen zijn opgetrokken uit baksteen onder ten dele afgewolfde
zadeldaken en klimmen op tot het midden van de 19de eeuw; ze vertonen eenvoudige
lijstgevels met rechthoekige muuropeningen op arduinen, al dan niet
doorgetrokken lekdrempels; de straatgevel van de westvleugel is thans
gedecapeerd en vertoont imitatiemuurbanden, de vensters zijn gevat in een
imitatieomlijsting van hoek- en negblokken.
De nog steeds bepleisterde en beschilderde straatgevel daarentegen is uitgewerkt
als een neoclassicistisch gevelfront met benadrukte, centrale poorttravee,
opgevat als puntgevel met klimmende spitsboogfries en nis waarin beeld van de
Heilige Jozef met Kind; korfboogpoort met bewaard schrijnwerk. Voorts
getraliede, rechthoekige vensters in een vlakke omlijsting met sluitsteen.
De verdere decoratie bleef beperkt tot imitatiehoekkettingen en paneeltjes op de
borstweringen. Interieur met oorspronkelijke tegelvloer, gangdeuren met
structuurglas en enkele gedecoreerde schouwen voorheen voorzien van kachel.
De in de jaren 1930 vernieuwde oostvleugel met schoolfunctie werd geregistreerd
op het kadaster in 1938 en telt twaalf traveeën en drie bouwlagen onder
afgesnuit zadeldak (zwarte pannen) met dakvensters; de constructie vertoont een
karakteristiek parement van gele baksteen, eigen aan de bouwperiode; de strakke
lijstgevels worden overigens geritmeerd door kolossale pilasters waartussen
grote rechthoekige vensters werden uitgespaard voor de maximale lichtinval.
Hoger opgetrokken toegangstravee aan de oostzijde, benadrukt door verspringende
volumes en een inkomportaal met afgeronde hoek, betonnen luifel en beeld van de
Heilige Jozef met Kind door J. Van Hamme.
Kapel van 1861, in 1948 vergroot en vernieuwd naar ontwerp van L. De Jonghe.
Geel-rode baksteenbouw onder afgesnuit zadeldak met klokkentorentje onder
tentdak (leien);
nieuw baksteenparement van 1948, zie gevelsteen. Rechthoekige plattegrond van
vijf traveeën met lager en smaller koor van één rechte travee en driezijdige
sluiting. Gevels geritmeerd door versneden steunberen waartussen eenvoudige
spitsboogvensters en blinde bovenlichten. Inwendig bepleisterd en witgeschilderd
zaalkerkje met breed kruisribgewelf;
bewaard neogotisch meubilair uit de bouwperiode; glas-in-loodramen uit de jaren
1960 van F. Crickx.
Schoolgebouwen uit het tweede en het derde kwart van de 20ste eeuw; eenvoudige
klassen- vleugels van twee bouwlagen, op de hoek met de Kloosterstraat gebouw
van 1949-50 ter vervanging van de oorspronkelijke klassen opgetekend in kadaster
in 1901; meer naar het zuiden constructie loodrecht op het Sint-Amandsplein,
opgetekend in het kadaster in 1958.
Bron: Van Damme M. met medewerking van Debacker I. & Boekstal P. 2005:
Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Gemeente
Grimbergen, Deelgemeenten Grimbergen, Beigem, Humbeek en Strombeek-Bever, Bouwen
door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB4, (onuitgegeven werkdocumenten).
Auteur: Van Damme, Marjolijn
|
